ΜΑΝΑ ΘΑ ΓΙΝΩ ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ

Μια από τις δραστηριότητες μου, το καλοκαίρι που μας πέρασε ήταν να γίνω …διαιτητής! 

Σε ένα διπλανό χωριό διοργανώθηκε ένα τουρνουά μπάσκετ με τη συμμετοχή 8 ομάδων από τα γύρω χωριά. Κάλεσαν και το δικό μου και έπαιξα και εγώ. Χάσαμε πανηγυρικά. Αφενός γιατί αυτοί που μαζευτήκαμε δεν είχαμε παίξει ούτε ένα μονό γνωριμίας και πήγαμε ως ρεμπεσκέδες. Αφετέρου γιατί άλλο το μονό και άλλο το διπλό αγαπούλα. Ήμουν από τους χειρότερους της ομάδας και χάσαμε χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια από τους αντιπάλους. Μέχρι και βολές έχασα, που χωρίς ζέσταμα έχω για πλάκα 8/10. 

Τελείωσε λοιπόν το παιχνίδι και εκεί που συζητούσαν οι διοργανωτές, για το ποιοι θα είναι οι διαιτητές για τα επόμενα παιχνίδια,  ένας ξάδερφός μου τους έριξε την ιδέα, με μπόλικα κολακευτικά σχόλια,  να βάλουν εμένα. Από το δικό μας παιχνίδι μάλλον με συμπάθησαν καθώς σε κάποιες αποφάσεις βοήθησα με τη συμπεριφορά μου και εφόσον δεν υπήρχε άλλος εθελοντής για αυτόν τον άχαρο ρόλο, πανηγυρικά διορίστηκα διαιτητής! 

Όχι μόνο για τον επόμενο αγώνα αλλά αφού μου έδωσαν πολλά συγχαρητήρια, μου ζήτησαν να παίξω και στο επόμενο παιχνίδι αλλά και στο μεθεπόμενο! Τρεις σερί αγώνες σφύριξα! 

Δέχθηκα για τρείς λόγους. Αφενός από υποχρέωση – μας κάλεσαν και εμάς στο τουρνουά οπότε ήθελα να ανταποδώσω – αφετέρου από υποστήριξη – είναι ωραίο να γίνονται τέτοιες διοργανώσεις και αν δεν σφυρίξει κανείς, δεν γίνονται αγώνες και …..αφετρίτου ότι μου άρεσε ως εμπειρία. Ήθελα να δοκιμάσω. 

Στην υπέροχη χώρα των κάφρων που λέγεται Ελλάς, με την ισχνή αθλητική παιδεία – μηδέν δηλαδή – το προτείνω σε όλους. Μα όλους. Άπαντες. Έστω μια φορά σε ένα 5χ5, στο μπάσκετ, στο μπιλιάρδο, οτιδήποτε, κάτσε έστω 10 λεπτά διαιτητής. Είναι πραγματικά πάρα πολύ δύσκολο. 

Ξέρω τι σκέφτεσαι.

Ξέρω καλά.

Δεν είμαι μάντης αλλά εσύ είσαι Έλληνας.

Έλα μωρέ τώρα με τα λαμόγια, την παράγκα, τους πουλημένους, τους διεφθαρμένους και τους αλήτες. 

Είναι περίεργο, πολύ περίεργο να είσαι διαιτητής.

Πρέπει να είσαι συνεχώς σε εγρήγορση. Ο παίκτης μπορεί να κάνει λάθος. Θα τον κράξουν οι δικοί του και θα έχει την ευκαιρία να επανορθώσει σε μια επόμενη φάση. Ο διαιτητής δεν μπορεί να κάνει λάθος. Αυτοί που χάνουν του φορτώνουν αμέσως το άλλοθι της αποτυχίας τους. 

Ο παίκτης έχει το νου του στη μπάλα. Κοιτάζει τον συμπαίκτη και τον αντίπαλο.

Ο διαιτητής πρέπει να έχει το νου του: Στη μπάλα, σε 10 παίκτες, στη γραμματεία, στον χρόνο, στα φάουλ, στις γραμμές του γηπέδου, στις αλλαγές και όλα αυτά, όλη την ώρα! Ο παίκτης μπορεί να γίνει αλλαγή να ξεκουραστεί. Ο διαιτητής δεν μπορεί να ξεκουραστεί. 

Αν και το άθλημα του μπάσκετ το γνωρίζω αλλά δεν σου κρύβω ότι ανεξήγητα σε κάποιες φάσεις κόλλησα. «Όταν δίνω φάουλ και είναι δύο βολές, και μανουριάζουν οι παίκτες και ρίχνω από μια τεχνική ποινή στον καθέναν, τι γίνεται; Δύο βολές και η μπάλα απέξω σαν να μην έγινε τίποτα ή η μια ομάδα εκτελεί 4 βολές και η άλλη 2;». Εύκολα το βλέπεις απέξω και κρίνεις τις αποφάσεις, δύσκολα παίρνεις εσύ τις αποφάσεις. 

Κάνε ένα πείραμα:

Στάσου μπροστά από έναν φίλο σου. Φέρε το ένα χέρι σου σε στιλ μούτζας προς το πρόσωπό σου. Φέρε και το άλλο επίσης σε μούτζα πάνω στο άλλο χέρι σου ή άσε μισό χιλιοστό απόσταση από τα δύο χέρια. Σαν να ρίχνεις δηλαδή διπλή μούτζα στον εαυτό σου με τα χέρια σου να είναι το ένα πάνω στο άλλο.

Τα χέρια ακίνητα. 

Ζήτησε από τον φίλο σου που θα στέκεται στα δύο μέτρα και σε βλέπει κατά μέτωπο, να σου πει αν τα χέρια σου εφάπτονται ή όχι. 10 στις 10 φορές ο φίλος σου θα παίξει τζόκερ και τις μισές σίγουρα θα κάνει λάθος. 

Σκέψου τώρα ότι χέρια και πόδια σταυρώνουν εκατοντάδες φορές σε κάθε αγώνα και ότι εσύ σε μισό δευτερόλεπτο θα πρέπει να έχεις αποφασίσει 

Α) Αν υπάρχει επαφή

Β) Αν υπάρχει τέτοια επαφή που να εμποδίζει πραγματικά τον επιτιθέμενο και δεν είναι παρά ένα απλό άγγιγμα. 

Στο άλλο μισό δευτερόλεπτο θα πρέπει να έχεις σφυρίξει. 

Δεν σου κρύβω ότι το φρρρ της σφυρίχτρας δεν μου πολυβγήκε και τις μισές των αποφάσεων μου, απλώς τις φώναξα. 

Διαπίστωσα πάντως πως το 70% της διαιτησίας είναι το ύφος. 

Στις φάσεις που αποφάσισα να μη σφυρίξω και όταν με κοιτούσαν ή στο πρώτο «εεεε», φώναζα επιβλητικά: «Τίποτα, παίξε!» κατά 90% δεν άκουγα διαμαρτυρίες. Είναι να μη σου πάρουν τον αέρα. Τον ήπιες. 

Έχασα φάσεις είναι η αλήθεια. Είχα και μια αρνητική συνθήκη. Τα ματς τα σφύριζα μόνος μου. Ήταν και άλλος ένας ο οποίος είχε για ντεκόρ τη σφυρίχτρα να κρέμεται στο λαιμό του και στις μοναδικές στιγμές που έπαιρνε θέση ήταν αν κάποιος πατούσε τη γραμμή μπροστά του. Πολλές φορές διαμαρτύρονταν σε μένα που ήμουν στην άλλη άκρη του γηπέδου και τους εξηγούσα ότι «μπροστά του έγινε η φάση, δική του είναι» Το παλικαράκι στο τέλος μου εξήγησε και τον καταλαβαίνω, ότι στα χωριά είναι όλοι γνωστοί και φίλοι και πως δεν θα ήταν και το καλύτερο για αυτόν για ένα ολόκληρο χρόνο να του τη λένε για ένα σφύριγμα! Πάντα παίζουν ρόλο η εντοπιότητα, οι τοπικισμοί και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Στην επαρχία λίγο ως πολύ όλοι γνωρίζονται. Ενώ ο γράφων ως ξένος, μπορούσε να κρατάει πιο εύκολα και τις αποστάσεις του. 

Το γράφω όπως το νοιώθω, ωμά: Για να είσαι διαιτητής, πρέπει να έχεις πολύ χοντρά ψυχικά άντερα. 

Αδικείς πάνω στη φάση κάποιον ή από τις έντονες διαμαρτυρίες κλονίζεσαι ή ξαναφέρνεις αυτόματα τη φάση στο μυαλό σου και καταλαβαίνεις ή ότι κατάπιες τη σφυρίχτρα ή ότι έγιναν βήματα που δεν έδωσες. Πρέπει σε ένα δευτερόλεπτο να καθαρίσεις το μυαλό σου και να πας παρακάτω. Δεν λέω ότι όλοι οι παίκτες είναι απατεώνες. Πολλές φορές όμως πάνω στη φάση ο παίκτης δεν καταλαβαίνει ότι έκανε βήματα και είναι πιο εύκολο να φορτώσει το δικό του λάθος σε κάποιον άλλον. Πρέπει να μη μασήσεις από τις διαμαρτυρίες και να κρατήσεις τις ισορροπίες. Ούτε να το παίζεις και πολύ μάγκας γιατί η αδρεναλίνη από την προσπάθεια χτυπάει κόκκινο και δεν θέλει και πολύ να γίνει το παιχνίδι κάμπριο. 

Εκεί που ήμουν καλός ήταν στον πειθαρχικό έλεγχο που λένε και οι παρατηρητές διαιτησίας. Τους μάζευα πριν αρχίσει το παιχνίδι στο κέντρο και τους έλεγα: Επειδή παίζουμε για 4 επτάλεπτα χωρίς διακοπή δεν θέλω να σφυρίζω συνέχεια. Εσεις είστε οι πρωταγωνιστές και δεν πρέπει να γίνω εγώ. Τις απλές επαφές θα τις αφήνω για να παίζετε. Ούτε θα σφυρίζω υπερβολές τύπου 3 δευτερόλεπτα ή 8 δευτερόλεπτα αλλά μην το παρακάνετε. Λάθη θα κάνω σίγουρα αλλά δεν θέλω να αδικήσω κανέναν.

Ξηγήθηκα.

Σε ότι αφορά τις αντιδράσεις, είχα τρεις ατάκες. Στις ήπιες απαντούσα ήπια. «Αδερφέ αυτό είδα, αυτό σφύριξα. Μπορεί να κάνω λάθος». Στις λίγο πιο έντονες «Τι να σου πω ρε φίλε, να το δούμε το βράδι στην τηλεόραση!» και σε δύο έντονες, ήμουν καταπέλτης: «φίλε έχεις κάψει την ομάδα σου με 0/10 τρίποντα – έχεις κάνει 10 λάθος πάσες και έδωσες 10 αιφνιδιασμούς στους άλλους, μην ψάχνεις δικαιολογίες σε μενα». 

Είχε μεγάλη πλάκα ένα τυπάκι που διαμαρτυρόταν σε κάθε φάση για να με επηρεάσει. Τον πήρα χαμπάρι με τη δεύτερη και μετά τον ψάρωνα. Σε μια διεκδίκηση που δεν είδα καλά ποιος την έβγαλε αλλά επειδή συμμετείχε αυτός στη φάση, του είπα χαμογελώντας: «έλα δώσε τη μόνος σου». Ψάρωσε και είπε «νταξ, εγώ την έβγαλα». 

Παρατήρησα πάντως πως τα παιδιά που συμμετείχαν ενεργά στο παιχνίδι, ήταν συγκεντρωμένα σε αυτό. Όσοι ήταν άμπαλοι ή θαμώνες στον πάγκο, μίλαγαν γιατί ήθελαν να φανούν. 

Μια φορά άνοιξα διάλογο με έναν βλάκα στην κερκίδα. Διαμαρτυρήθηκε για ένα φάουλ σε μια φάση και εξήγησα πως έγινε μπροστά μου και έκανε στην αρχή βήματα και αυτά έδωσα. Μέτα κάτι φώναζε πως εννοούσε μια φάση της ….προηγούμενης επίθεσης και με κόπο συγκρατήθηκα μη τον βρίσω. Στο ημίχρονο με βρήκε και μου ζήτησε συγγνώμη. Πατημένος 45άρης και του είπα: «Προς τιμήν σου που ζητάς συγγνώμη αλλά αδερφέ χρειάζεται προσοχή γιατί οι μεγαλύτεροι πρέπει να δίνουν το παράδειγμα στους μικρότερους. Να φωνάζεις σε όλο το γήπεδο για ένα φάουλ στην προηγούμενη επίθεση, σιγά την ευρωλίγκα ρε φίλε».  

Σε έναν αγώνα του τοπικού χωριού με κάτι πιτσιρικάδες από ένα άλλο, ήταν ντέρμπι μέχρι λίγο πριν το τέλος. 

Ήταν ένας τύπος που φαινόταν πως έπαιζε σε ομάδα. Δυνατός, γρήγορος, αλτικός, διεισδυτικός, επιζητούσε συνεχώς την επαφή και έβαζε και το καλάθι. Δεν μπορούσα σε κάθε φάση να του δίνω καλάθι και φάουλ αλλά και δεν μπορούσα να μην επιβραβεύσω την αξία του παιδιού. Εκνευρίστηκαν οι άλλοι επειδή δεν μπορούσαν να τον μαρκάρουν και πήγαν το παιχνίδι στη μαγκιά, τον τσαμπουκά και τις διαμαρτυρίες σε μένα. Επειδή όμως ήταν άμπαλοι κατέρρευσαν και έχασαν με 15 πόντους διαφορά.

Η γραμματεία λόγω αμέλειας ή εντοπιότητας δεν έβαζε τους πόντους της αντίπαλης ομάδας. Οπότε είχα το νου μου. Σε μια φάση που διόρθωσα το σκορ, ένας παίκτης από τη φιλοξενούμενη ομάδα, κλώτσησε τη μπάλα. Δεν το είδα. Μου την έπεσαν όλοι για τεχνική ποινή. Ο άλλος διαιτητής πέταγε χαρταετό. 

Στο τέλος λοιπόν μου διαμαρτυρήθηκαν για την τεχνική ποινή που δεν έδωσα. Αναγκάστηκα να δώσω διάλεξη: «Δεν μου λέτε, πιστεύετε ότι χάσατε από την τεχνική ποινή;» «Όχι». «Ήταν έστω λίγο καλύτεροι από εσάς;» «Ναι». «Άρα τι με πρήζετε;» Ναι, μα δεν την έδωσες και.. « «Και τίποτα ρε φίλε! Είχε βάλει το καλάθι και η μπάλα ήταν ούτως ή άλλως δική σας!» Στο κάτω κάτω της γραφής, δεν με πληρώνετε. Εθελοντικά ήρθα και του χρόνου μη με ξαναφωνάξετε. Να ρωτήσω κάτι: Σε όλο το παιχνίδι σφύριξα ότι έβλεπα ναι ή όχι; Σας αδίκησα;» «Όχι εντάξει αλλά η τεχνική ποινή…» Στόκοι Ελληνάρες! 

Έγινε μια άλλη φάση που δύο αντίπαλοι μανούριασαν. Είπε ο ένας «έλα μωρέ τώρα ήρθε το τάδε χωριό να μας μάθει μπάσκετ» και του κόλλησε ο άλλος τη μούρη του στη δική του και πάνω που πήγε να του εξηγήσει ότι το δικό του χωριό έχει παράδοση αιώνων στο άθλημα, επενέβην ως ισραηλινός κομάντο σε εμπλοκή με τη Χαμάς. Τους χωρίζω, τεχνική ποινή και στους δύο και αμέσως τεχνικό ταϊμ άουτ για να ηρεμήσουν. Το γήπεδο με χειροκρότησε και άκουσα ουκ ολίγα «μπράβο ρεφ». 

Στο τέλος ήρθαν τα παιδιά της φιλοξενούμενης ομάδας να με συγχαρούν γιατί πίστευαν ότι θα υποστήριζα το διπλανό μου χωριό. «Μπράβο σου ήσουν δίκαιος και τα έβλεπες όλα». 

Ο τρίτος αγώνας  ήταν και ο πιο εύκολος γιατί φαντάσου ότι έπαιζε μια ημιεπαγγελματική ομάδα με κάτι παιδάκια της πρώτης γυμνασίου. Όταν η διαφορά πήγε στους 30 πόντους πήρα ταϊμ άουτ και πήγα στους μεγάλους και τους παρακάλεσα να μη διασύρουν τα παιδάκια. Τους εξήγησα ότι θα σφυρίζω και διαφορετικά για να χαρούν τη συμμετοχή τους. Ούτως ή άλλως η γραμματεία κρατούσε μόνο χρόνο, σκορ και συνολικά φάουλ και όχι ατομικές επιδόσεις. Στις υποδείξεις μου μετά, αν με έβλεπε ο Θωμάς Μητρόπουλος θα μου ζητούσε αυτόγραφο. Αν ήταν στο γήπεδο ο Βαγγέλης Μαρινάκης θα με έκανε μεταγραφή. Το κατανόησαν οι μεγάλοι, το χάρηκαν οι μικροί και έφυγαν από το γήπεδο όλοι χαρούμενοι. 

Στο τέλος των αγώνων έπεσαν όλοι πάνω μου, διοργανωτές και ομάδες να πάω και την επόμενη μέρα να σφυρίξω τους ημιτελικούς και τον τελικό. 

Έπρεπε όμως να φύγω για τα νησιά. 

Στο τέλος της βραδιάς αισθανόμουν εξουθενωμένος. Όχι τόσο σωματικά αλλά πνευματικά έγινε το κεφάλι μου κουδούνι. Ευτυχώς πήγα στο αγαπημένο μου μπαρ και ήπια 5 μπύρες. 

Ωραία εμπειρία και διδακτική...